In 2015 beloofden wereldleiders op de klimaattop in Parijs de temperatuurstijging van de aarde te beperken tot “ver onder de 2°C” en zelfs te “streven naar 1,5°C”. Wetenschappers kregen de opdracht uit te zoeken hoe die beloftes werkelijkheid zouden kunnen worden, vandaag komen ze met hun huiswerk. Net op tijd voor de klimaattop eind dit jaar in Katowice waar het gebrek aan ambities bovenaan de agenda staat.

Op dit moment is de aarde al een graad opgewarmd en zijn de gevolgen overal ter wereld voelbaar, ook bij ons. Of daar straks nog een halve of een hele graad bijkomt is een wereld van verschil, stellen de wetenschappers van het IPCC. Zo zullen er minder extreme weersomstandigheden zoals droogtes of overstromingen zijn bij een stijging van 1,5°C dan bij 2°C. Minder dier- en plantensoorten zullen uitsterven. Het zeeniveau zal trager en minder hoog oprukken, waardoor zo’n tien miljoen mensen minder zullen worden blootgesteld aan de gevolgen daarvan. Honderden miljoenen mensen kunnen gespaard worden van armoede, honger en ziekte als we de 1,5°C halen. Het rapport geeft klimaatactivisten en bezorgde burgers munitie om verhoogde ambities te eisen van de beleidsmakers.

Want na duidelijke argumenten over het waarom, volgt de boodschap dat het kan. De wetenschappers werkten verschillende scenario’s uit die ons in staat zouden stellen de temperatuurstijging te beperken tot 1,5°C. Niet makkelijk, geven ze toe. Integendeel. De snelheid en de schaalgrootte waarop de verandering moet gebeuren is ongezien in de menselijke geschiedenis. Er moet een snelle en verregaande omwenteling komen die alle sectoren omhelst. Een (r)evolutie in energie, landbeheer, gebouwen, transport en de industrie.

Tien cruciale jaren

Er is geen tijd meer voor getalm. Waar het moment van klimaatneutraliteit voor 2°C nog ligt rond 2075 moeten we voor 1,5°C de klus klaren tegen 2050. Voor de geïndustrialiseerde landen – die al in 1992 beloofden het voortouw te nemen in de strijd tegen de klimaatopwarming – is dat dus nog veel vroeger. De deadline staat voor de deur, de komende tien jaar zijn cruciaal. En de wetenschappers van het IPCC herhalen wat ze al jaren zeggen: hoe langer we wachten, hoe hoger de prijs van het gebrek aan actie. Het Parijs-akkoord regelt de vermindering van uitstoot tot en met 2030. Maar als we niet méér ons best doen voor 2030, kunnen we dat erna nooit meer rechttrekken, stelt het IPCC-rapport.

We staan voor een enorme uitdaging die ongezien is in de geschiedenis van de mensheid. Het wetenschappelijke rapport van het IPCC vertelt ons dat we de kloof tussen woord en daad kunnen dichten. Mits de nodige politieke moed aan de dag wordt gelegd. Moed om verder te kijken dan de volgende verkiezingen. Moed om te breken met de kortetermijnwinstlogica die onze economie beheert. Moed om een langetermijnplan uit te stippelen om ons doel te bereiken, het heft in handen te nemen en de nodige investeringen te voorzien. De reactie van de wereldvermaarde Belgische klimaatwetenschapper Jean-Pascal van Ypersele op het nieuwe IPCC-rapport vat het goed samen: “We hebben een revolutie nodig.”