Ondanks het feit dat Israël een genocide pleegt op de Palestijnse bevolking, hun grondgebied koloniseert en nieuwe aanvallen uitvoert op Libanon en Jemen, blijft het een bevoorrechte partner van de Europese Unie. De Israëlische universiteiten en instellingen, die actief deelnemen aan het zionistische project, hebben geen plaats in de Europese Horizon-onderzoeksakkoorden.
Terwijl Israël doorgaat met de genocide op de Palestijnse bevolking in Gaza en nu zijn aanvallen uitbreidt naar Libanon en Jemen, lijken onze Europese instellingen vastbesloten hun betrekkingen met Israël voort te zetten alsof er niets aan de hand is. Dit ondanks het feit dat het Internationaal Gerechtshof Israël schuldig heeft bevonden aan oorlogsmisdaden, apartheid en de illegale bezetting van Palestijnse gebieden. Er zijn veel verschillende samenwerkingen met Israël, voornamelijk van economische en commerciële aard. Daarnaast bestaan er ook academische samenwerkingen met Israëlische bedrijven en universiteiten die betrekking hebben op onderzoek. Deze akkoorden heten de "Horizon-akkoorden". Het meest recente akkoord, Horizon Europe, loopt van 2021 tot 2027.
De Israëlische instellingen: motoren van de genocide en kolonisatie
Israëlische universiteiten zijn verregaand betrokken bij de genocide en het kolonisatiebeleid van Israël. Ze ontwikkelen de wapens, ze steunen het leger, ze voorzien de juridische argumenten, ze zijn de bedenkers en architecten van Israëls politiek. Sommige van die universiteiten, zoals de universiteit van Ariel, bevinden zich zelfs op illegale nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. De band van de Israëlische universiteiten en de wapenindustrie is daarnaast ook enorm nauw: het Weizmann Institute en Technion Institute ontwerpen wapens en drones in samenwerking met Elbit Systems en Rafael. Elbit Systems is de grootste Israëlische wapenfabrikant en werkt direct samen met het Israëlische ministerie van Defensie.
Daarnaast kennen verschillende universiteiten ook beurzen toe aan soldaten die zullen vechten voor het "Israëlische defensieleger". Ook op andere vlakken dan het militaire voeren de universiteiten mee Israëls politiek uit. Zo wordt de exploitatie van Palestijnse archeologische sites misbruikt om er Israëlische nederzettingen te bouwen. Universiteiten ontwikkelen eveneens de juridische argumenten om genocide en apartheid te rechtvaardigen.
Dankzij de wereldwijde solidariteitsbeweging hebben verschillende Belgische universiteiten reeds sommige van hun banden met Israël verbroken, maar er blijft nog veel werk te doen. Sommige rectoren verzetten zich tegen het volledig verbreken van de banden met Israël omdat sommige Israëlische academici kritiek uiten op het beleid van hun land. De Israëlische historicus Illan Pappé zegt daar het volgende over: “Israëlische universiteiten zijn nauw, bijna volledig, verbonden met het Israëlische leger, het politieke systeem en de industrie. In plaats van een kritische instantie te zijn tegenover deze pijlers van de Israëlische samenleving, maakt de universiteit er deel van uit en is zij direct verantwoordelijk voor het in stand houden van de bezetting, met name door het leveren van "geautoriseerde" morele en wetenschappelijke rechtvaardigingen voor de onderdrukking in de bezette gebieden. (1) ” Zolang we de betrokkenheid van deze instituten en universiteiten niet erkennen, zal Israël ongestraft verdergaan. Dit geldt ook voor de Europese onderzoeksakkoorden waarin Israël betrokken is.”
Europa medeplichtig aan genocide, ook via de universiteiten
De meeste samenwerkingen tussen Belgische en Israëlische universiteiten vinden plaats via Europese akkoorden, zoals Horizon Europe. Horizon Europe is een investering van 95,5 miljard euro in wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling. Een aantal bevoorrechte partners, waaronder Israël sinds 1996, kunnen deelnemen aan deze akkoorden zonder lid te zijn van de Europese Unie. Nochtans werd Israël reeds voor dat jaar herhaaldelijk veroordeeld door de Verenigde Naties voor kolonisatie, oorlogsmisdaden en illegale bezetting. Toetreden tot Horizon Europe betekent vooral toegang tot aanzienlijke Europese budgetten. In het kader van Horizon 2020 (2) ontving Israël meer dan een miljard euro. Voor Horizon Europe, dat loopt tot 2027, heeft Israël al meer dan 500 miljoen euro ontvangen.
Internationale samenwerkingen zijn essentieel voor de financiering van de Israëlische instellingen. Zoals Ilan Pappé zegt: “Dit universitaire systeem is trouwens bijna volledig afhankelijk van westerse universiteiten voor zijn financiële overleving en wat betreft de inhoud van het onderwijs. De subsidies en erkenning door hun collega's, die grotendeels afhankelijk zijn van westerse universiteiten, zijn de instrumenten die zijn opgezet door een al lang bestaande samenwerking tussen lokale campussen en universitaire instellingen.”
Maar academische samenwerking is niet het enige partnerschap tussen Israël en Europa. Sinds 2000 bestaat er een Europees Associatieverdrag dat Israël tot een bevoorrechte handelspartner maakt. Of het nu gaat om geneesmiddelen, hoogwaardige technologie of wapens: het doel is om zoveel mogelijk handelsbarrières weg te nemen om deze uitwisselingen aantrekkelijker te maken. Deze vorm van steun aan Israël's politieke en economische macht gaat gepaard met materiële steun, zoals de levering van wapens door de Verenigde Staten, Duitsland, Nederland en Italië. Ook de doorvoer van wapens via de haven van Antwerpen (4) of de luchthaven van Luik draagt daaraan bij.
De deelname aan Horizon Europe is niet zonder voorwaarden. In artikel 16.1 en 19.1 (5) staat dat derde landen en programma's in het kader van Horizon Europe de mensenrechten moeten respecteren. In het Europees Associatieverdrag met Israël staat ook dat deze mensenrechtenvoorwaarden moeten worden nageleefd, op straffe van opschorting (artikelen 2 en 79). Ondanks het schenden van deze regels en de vele veroordelingen door de VN en het Internationaal Gerechtshof, blijft Israël welkom in deze Europese akkoorden. Spanje en Ierland hebben het Associatieverdrag tussen de EU en Israël in twijfel getrokken, maar de Europese Commissie geeft aan dat er een “lopende evaluatie” is.
Zet Israël uit Horizon, teken de petitie
Israël heeft de universiteiten nodig: om haar wapens te ontwerpen, om haar soldaten op te leiden, om haar racistische apartheidspolitiek uit te voeren. Maar ook om de economie van Israël te onderhouden. Die bestaat voor bijna 78,7% uit diensten door hoogopgeleiden. Israël exporteert vooral hoogtechnologische goederen. Onder andere hun wapens, maar ook veel andere dingen. Daar heb je universiteiten voor nodig. Geen wonder dat ze in Israël nerveus worden. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de aankondiging van de Israëlische minister van Wetenschap, Gila Gamliel (6), dat ze oplossingen zoekt om de academische samenwerkingen nieuw leven in te blazen. Het Weizmann-instituut zou naar verluidt al bijna 60% van zijn internationale studenten zijn verloren en noemt dat “een bedreiging voor de hoogtechnologische industrie in Israël”. (7)
Het Internationaal Gerechtshof (ICJ) is daarentegen duidelijk. In januari verklaarde het dat er een risico op genocide door Israël bestaat. In juli oordeelde het ook dat alle illegale Israëlische nederzettingen moeten stoppen en dat Israël daartoe gedwongen moet worden, ook door middel van sancties. Het is tijd om een einde te maken aan deze samenwerkingen, die Israëls kolonisatie- en genocideproject mee uitvoeren en in stand houden. Ekatarina Zaharieva, de nieuwe Europese commissaris voor Onderzoek en Ontwikkeling en lid van de Europese Volkspartij (EVP), moet hierover een standpunt innemen. De rectoren van Belgische universiteiten hebben ook een rol te spelen door te eisen dat Israël wordt uitgesloten van deze akkoorden. Onze universiteiten zijn openbare instellingen, aangezien ze gefinancierd worden met onze belastinggelden. Het is daarom hun wettelijke plicht om Israël te boycotten en de uitspraken van het Internationaal Gerechtshof te respecteren. Dit is althans wat onderzoekers van de Universiteit Antwerpen (8) aanhalen om hun verbreking van de banden met Israël te rechtvaardigen.De Belgische universiteiten zijn inderdaad coördinatoren van talrijke onderzoeksprojecten die profiteren van de Horizon-akkoorden. Als een van deze projecten wordt ontwikkeld in samenwerking met een Israëlische partner, moeten onze universiteiten eisen dat ze eruit gezet worden.
Om de druk op te voeren, moeten de Belgische rectoren duidelijk zijn: als Israël niet uit de Horizon-akkoorden worden gezet, vertrekken de Belgische universiteiten uit de projecten met Israël.
Wij eisen:
> Dat de Europese Commissie Israël uit de Horizon-akkoorden zet.
> Dat onze Belgische rectoren deze uitsluiting eisen, of zich terugtrekken uit de projecten met Israël.
(1) Londen, Internationale Conferentie over Palestina, SOAS, 5 december 2004
(3) Londen, Internationale Conferentie over Palestina, SOAS, 5 december 2004
(5) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32021R0695
(6) https://x.com/GilaGamliel/status/1788593584553205800?mx=2
(8) https://www.uantwerpen.be/en/research-groups/law-and-development/news-and-events/legal-brief/