Op de KU Leuven hebben multinationals grote macht. Dat blijkt uit de samenstelling van de raden van de universiteit, maar ook uit de vele twijfelachtige leerstoelen. Met Comac Leuven eisen we dat er een ethisch charter komt om tegen deze inmenging van de bedrijfswereld op te treden.

Twijfelachtige samenstellingen in de raden

Koenraad Debackere stapt binnenkort onder druk van de Europese Centrale Bank op als algemeen beheerder van de KUL. Dat doet hij vanwege zijn overstap naar KBC, maar mogelijks blijft hij wel nog de voorzitter van Leuven Research and Development. Debackere is echter niet de enige die rechtstreekse banden met de bankenwereld heeft en in belangrijke raden van de universiteit zit.

Herman Daems, tot juni nog voorzitter van de Raad van Bestuur van de KU Leuven, is ook voorzitter van de Raad van Bestuur van BNP Paribas, een bank die 30 miljard euro investeert in fossiele brandstoffen. In de Raad zetelt ook Luc Bertrand. Bertrand is een baron en miljardair die zijn fortuin te danken heeft aan Ackermans & Van Haaren. Deze machtige holding heeft 22 dochterbedrijven in belastingparadijzen en kwam in opspraak in de Paradise Papers. In de hoge bestuursorganen treffen we ook nog figuren aan zoals Anne Leclercq (voorzitter van Argenta), Urbain Vandeurzen (multimiljonair en stichter van een fonds voor Belgisch durfkapitaal) en Marcel Crockaerts (erevoorzitter van KBC).

Leerstoelen en het bedrijfsleven

De inmenging van multinationals komt ook duidelijk naar voren door de leerstoelen. Van de 104 huidige leerstoelen aan de KU Leuven worden er meer dan 70 door bedrijven gesponsord. Samen goed voor 6 miljoen euro. Vaak zijn die bedrijven in opspraak zijn gekomen wegens onethische praktijken en doen ze aan dubieus lobbywerk dat in tegenspraak is met de doelen van de leerstoel. Een voorbeeld is het bedrijf Kellogg’s dat winst maakt door ongezonde en verslavende producten, maar dat toch een leerstoel in ‘Cereal Science and Nutrition’ mag sponsoren. Of denk aan grootschalige, meermaals vervolgde fraudeurs zoals Deloitte en ING die leerstoelen sponsoren over belastingwetgeving en transparantie.

Landbouwgigant en massale vervuiler Bayer sleept ook meerdere leerstoelen in de wacht. Hetzelfde geldt voor een hele resem min of meer maffiose farmaceutische bedrijven die op agressieve wijze patenten afdwingen. Recent werd er ook een nieuwe leerstoel van AB InBev ingericht voor het postgraduaat ‘Malting and Brewing Sciences’. De KU Leuven betreedt hiermee een volgende fase in haar jarenlange hechte band met de Belgische bierreus. Ook dit stuitte al snel op kritiek. Is het wel wenselijk dat zoveel inspraak gegeven wordt aan een multinational die winst maakt door alcoholmisbruik en die daarnaast letterlijk geen belastingen betaalt?

Welk model voor ons hoger onderwijs?

Dit zijn allemaal symptomen van hetzelfde probleem: de invloed van grote bedrijven op het hoger onderwijs. Experts, onderzoekers en professoren hebben vastgesteld dat de invloed van bedrijven de academische onafhankelijkheid fundamenteel bedreigt. De verwevenheid tussen het bedrijfsleven en de KU Leuven roept alleszins de vraag op in functie van wie ons onderwijs staat. Willen we universiteiten die de deur openen voor de belangen van het grote geld, gericht op kortetermijnwinsten? Of universiteiten die in functie staan van het algemeen belang en waar kritische burgers worden opgeleid die de maatschappij in vraag durven te stellen?

Teken de petitie voor een ethisch charter

Met Comac willen we een einde maken aan de grote en ondemocratische invloed van het bedrijfsleven op onze universiteit. We hebben hier de steun van bezorgde studenten, proffen, onderzoekers en personeelsleden hard voor nodig. Daarom lanceren wij nu deze petitie. Wij eisen hiermee dat er een ethisch charter wordt opgesteld. Meer dan twee jaar geleden beloofde de KU Leuven al een ‘mensenrechtencharter’. Deze belofte werd afgedwongen door de campagne ‘Stop Law Train’ tegen samenwerking met de Israëlische politie.

Sindsdien is er echter niet veel schot in het Leuvense mensenrechtencharter gekomen. Onze eis wil dan ook bereiken dat (1) het charter er echt komt en (2) de inhoud ervan wordt uitgebreid. De KU Leuven toetst dan – aan de hand van het ethisch charter – voor elke samenwerking met een externe partner niet alleen af of deze de mensenrechten respecteert, maar ook nagaat of zij op vlak van milieu en klimaat, sociale rechten… geen onethische praktijken verrichten én of er geen sprake is van belangenvermenging. Teken nu de petitie om dit te helpen afdwingen!